Op 1 juli vindt de CIO Top plaats op The Duke in Nistelrode. Die dag gaan 50 CIO’s & CDO’s in verschillende ronde tafels met elkaar in gesprek rond het thema Strength of Stories. Amy Quik is de drijvende kracht achter de bijeenkomst en besloot tot dit thema, geïnspireerd door het boek Homo Deus van Yuval Noah Harari. “Het leven van mensen heeft alleen zin binnen het netwerk van de verhalen die ze elkaar vertellen”, zegt ze. “Betekenis ontstaat zodra veel mensen een gezamenlijk web van verhalen weven, een web van wetten, krachten en entiteiten die als een soort gezamenlijke fantasie dienen. Een wereld zonder verhalen is dus niet voor te stellen en ze dienen als het fundament van onze samenleving.” In een interview met Aart Rupert, de CIO van Damen Shipyards, spreekt Amy Quik over hoe het belang van Strength of Stories zich verhoudt tot het belang van al die nieuwe technologieën. “Hebben die laatste wellicht de overhand gekregen en moeten we accenten verleggen?”
Waarom het vertellen van ‘het verhaal’ zo belangrijk is? Aart Rupert, CIO van Damen Shipyards, walked the walk en antwoordt: “Je moet dingen uitleggen aan mensen, die hen terecht eigenlijk helemaal niet interesseren. Wat ze interesseert is dat topje van de ijsberg, datgene wat boven het zeeoppervlak ligt. Maar alles daaronder, het grootste deel van die ijsberg, is complex. Waar het dus om gaat is hóe je de boodschap, hóe je jouw visie overbrengt en mensen met dat verhaal weet te inspireren.”
Waar Damen Shipyards zich op deze route bevindt? “Ik heb in 2017 een studie gevolgd aan Singularity University in Silicon Valley, zo ongeveer het mondiale summum als het gaat over zaken als Artifical Intelligence en Big Data”, aldus Rupert (52). “Na terugkomst moest ik bij Damen uitleggen wat de impact is van exponentiële groei van technologie. Ik heb het verhaal uitgelegd aan de hand van de beroemde zeilwedstrijd America’s Cup. Hoe de bemanningsleden op die met draagvleugels uitgeruste monohulls wel vijftig horloge-achtige apparaten om hun polsen dragen. Om alles tot in detail te meten, daar vervolgens op te anticiperen. En zo elke knoop die ze sneller kunnen varen, ook daadwerkelijk te pakken. Dat het gaat om technologie, de ultieme details, om álle details, voor die uiteindelijke winst. Dat het draait om data en assessments. Om technologie in optima forma.”
Impact van technologie
Die impact van technologie uitleggen, de must om daarin mee te gaan, en dat met voorbeelden duiden. Het leidde bij Damen Shipyards tot wat Aart Rupert ‘fase 2’ noemt. “Dan zie je opeens dat mensen de kansen ervan zien. Maar ook dat elke productgroep zijn ‘eigen ding’ wil doen. Ik legde uit dat ‘we toch echt platformen nodig hebben’ en sprak over de impact van schaalbaarheid, time to market, security, en liet een expert praten over hacken. Dat landde.” Een verhaal als voorbeeld, een verhaal dat aanspreekt en een verhaal dat je visie overbrengt. Dat inspireert. Op de vraag van Amy Quik hoe Aart Rupert zelf geïnspireerd raakt door verhalen, antwoordt de CIO resoluut: “Bijvoorbeeld van de verhalen van Peter H. Diamandis, de Grieks-Amerikaanse ingenieur, arts en ondernemer die de Singularity University oprichtte. Geweldig hoe hij weet uit te leggen hoe technologie een oplossing kan zijn voor werelditems als gezondheidszorg, de voedselketen en de energietransitie. Wat technologie daar kan betekenen, hoe het tot oplossingen van mondiale problemen kan leiden.”
Maar op de voor Aart Rupert onbetwiste pole position als het om inspiratie gaat, staan de verhalen die hockeycoach Marc Lammers vertelt. “Hoe je kunt leren van andere takken van sport, daar is Marc zó goed in. Van goed naar goud. Hoe word je eerste in plaats van tweede? Wat doe je aan innovatie, aan teamontwikkeling? Nou, bijvoorbeeld door te leren van andere markten. Zo moest zijn WK-winnende hockeyteam eens een toernooi onder extreme hitte spelen. Hoe kun je onder die omstandigheden de aanwezige kwaliteit toch gebruiken? Hij keek naar hoe in de hippische sport onder vergelijkbare omstandigheden op topniveau werd gepresteerd en kwam met het verhaal van paarden die in waterbakken met ijsblokjes afkoelden en zo toch optimaal wisten te presteren. Dat is nou voor mij het ultieme voorbeeld van Strength of Stories. Inspirerend met als direct resultaat dat toehoorders er vervolgens echt helemaal voor gaan.”
Autonoom varen
Bij Damen Shipyards bestaat de digitale strategie uit vijf platforms. Waaronder Engineering & Technology, Data Analytics en Customer Experience. De CIO: “Voorspellen wanneer iets aan boord van een schip stuk gaat, het plegen van onderhoud op afstand, autonoom of deels autonoom varen. Ik maak al zes jaar gebruik van strength of stories om die digitale reis en onze strategie daarin uit te leggen.”
Toen Aart Rupert na zijn studie aan de Singularity University terugkeerde op het hoofdkantoor van Damen en hij sprak over de transformatie van scheepsbouwer naar digitaal bedrijf, was dat zeker niet om te shockeren; zijn verhaal had wel degelijk een serieuze ondertoon. “Data op schepen wordt steeds belangrijker”, zegt hij. “En als je dan naar het klantbelang kijkt, zijn er natuurlijk verschillen tussen het bouwen van een luxe jacht en van een baggerschip. Over vijf jaar moeten onze vessels slimmer voorspellen wat de kapitein het beste kan doen als er iets stuk gaat. De serviceverlening gaat dan veel verder. Ook autonoom varen, wel vooralsnog in een hybride vorm, zal een ontwikkeling doormaken. Technologisch is het al mogelijk.”
In de CIO-rol wordt strength of stories steeds belangrijker. Want elk bedrijf doet iets met digitalisering en dat moet worden uitgelegd. “Storytelling helpt daarbij”, zegt Rupert. “Dat moet de CIO dus op orde hebben.
“Je moet kunnen uitleggen waarom iets gebeurt, waarom iets verandert, en hoe technologie zorgt voor lange termijn waardecreatie.”
Die rol van CIO verschuift dus steeds meer van IT naar strategie en changemanagement. En die rol is een benefit ding, geen kostenpost”.
Meer kennis van digitalisering in de board
In de specifieke omgeving waar Damen Shipyards opereert, gaat het erom dat de scheepsbouwer ook een solution provider wordt. ‘Vessel as a service’, omschrijft Aart Rupert die transformatie. Hij pleit voor iemand met kennis van digitalisering in de board die met alle boardleden contact heeft en ze vanuit zijn of haar functie betrekt in de digital journey. “Het digitale domein kent veel kansen maar ook valkuilen en grote risico’s. Denk aan cyberspionage, aan hackers, aan ethische vraagstukken. Hoe breng je dát verhaal? Hoe wakker je de urgentie daarvan aan bij leadership teams en de board? Dat is een worsteling, waarbij storytelling helpt.”
Maar ook de leadership teams moeten zich constant bijscholen, is de overtuiging van Rupert. “Wat betekenen software ontwikkeling en de nieuwe manier van werken voor een organisatie? Natuurlijk, er zijn start-ups, die geen last hebben van een legacy en daardoor gemakkelijker die change kunnen doorgaan. Maar zelfs een techreus als Google loopt soms vast in bureaucratie.”
Hoe Aart Rupert zijn leiderschap omschrijft? “Ik ben goed in staat een visie vast te stellen en daar vervolgens op te koersen. En ik probeer altijd ieders kwaliteiten te benutten. Focus op datgene waar je in excelleert, in het inkleuren van die puzzel. Ik geef mensen vrijheid, geef ze ruimte om vergissingen te maken. Maar als het desondanks echt fout gaat, word ik dwingender.”
Geen tech guru’s maar geboren verhalenvertellers tijdens de CIO Top
Tijdens de CIO Top op 1 juli worden de deelnemers in intieme setting gechallenged en gaat men in gesprek rondom vragen als: vertelt u het juiste verhaal en stelt het u in staat om uw visie over te brengen? Hoe creëert u bewustwording en hoe neemt u de rest van de organisatie erin mee? Bent u bewust wanneer u en uw team “lost in translation” raakt en hoe voorkomen we dit? En hoe voert u het goede gesprek met de board en de RvC? Maar ook inspiratie kan niet ontbreken. Daarvoor gaan we luisteren naar verrassende verhalen uit andere walks of life. De keynote wordt dan ook verzorgd door Bart van Loo, auteur van het boek ‘De Bourgondiërs’. Amy Quik: “We gaan bewust voor thematieken en sprekers zonder IT of technologie als focus. Bij ons staat de mens centraal, gaat het om leiderschap en het maken van impact. Dus kiezen we niet voor tech guru’s, maar voor geboren verhalenvertellers die u en uw peers zullen prikkelen over uw eigen storytelling en kan aanzetten dit nog kleurrijker en doordachter te doen.